CO POWINIEN UMIEĆ 4-LATEK

(profil rozwojowy dziecka 4-letniego)

na podstawie książki Diagnoza i wspomaganie rozwoju psychoruchowego

dziecka w wieku przedszkolnym K. Skarbek, I. Wrońskiej

 

UMIEJĘTNOŚCI W ZAKRESIE MOTORYKI DUŻEJ

• potrafi kopać i rzucać piłkę
• łapie piłkę przedramionami, przyciskając ją do siebie
• umie trafić piłką do kosza z odległości 1,5 m
• potrafi przeskoczyć z rozbiegu przeszkodę o wysokości 20-25 centymetrów
• potrafi stać na jednej nodze z otwartymi oczami przez około 15 sekund
• potrafi skakać w różnych kierunkach (do przodu, do tyłu, w bok)
• potrafi przeskakiwać z jednej nogi na drugą
• wchodzi i schodzi po schodach krokiem naprzemiennym nie trzymając się poręczy

 

UMIEJĘTNOŚCI W ZAKRESIE MOTORYKI MAŁEJ

• rysuje w ograniczonym polu (potrafi się zmieścić między dwoma liniami, np. zaznaczając drogę w środku ścieżki)
• zamalowuje powierzchnię kartki lub wyznaczony fragment (bez precyzyjnego trzymania się w konturze)
• opanowuje coraz więcej umiejętności samoobsługowych (czesze włosy, myje zęby, buzię, rozbiera się i ubiera bez zapinania guzików)
• rysuje prosty schemat człowieka (co najmniej cztery elementy ciała, pojawia się tułów)
• potrafi przeciąć kartkę nożyczkami
• potrafi ulepić z plasteliny proste elementy (kulka, wałek, miseczka)

 

UMIEJĘTNOŚCI W ZAKRESIE PERCEPCJI WZROKOWEJ

• układa układankę z co najmniej 4 elementów
• potrafi odnaleźć nazwany przedmiot na obrazku z wieloma szczegółami
• potrafi złożyć prostokąt z czterech jednakowych kawałków mając przed sobą wzór
• potrafi odgadnąć z pamięci, który z szeregu przedmiotów został zakryty
• potrafi nazwać podstawowe kolory  różnicuje około 6-8 figur geometrycznych (wyszukuje taką samą)
• potrafi narysować kwadrat oraz krzyżyk z dwóch skośnych linii wg. wzoru

 

UMIEJĘTNOŚCI W ZAKRESIE ORIENTACJI W SCHEMACIE CIAŁA I KIERUNKACH W PRZESTRZENI

• wskazuje i nazywa poszczególne części ciała
• rozumie wyrażenia: przód-tył, do góry-na dół, w bok
• różnicuje odległość: daleko-blisko, wysoko-nisko
• rozumie znaczenie przyimków odnoszących się do położenia przedmiotów w przestrzeni i stosuje je w praktycznym działaniu: w, do, na, pod

 

UMIEJĘTNOŚCI W ZAKRESIE PERCEPCJI SŁUCHOWEJ

• rozpoznaje głosy i dźwięki wydawane przez różne zwierzęta, instrumenty i niektóre pojazdy
• rozpoznaje odgłosy dochodzące z otoczenia (np. kroki na schodach, szum pralki, telefon, itp.)
• potrafi pokazać, skąd dochodzi głos
• powtarza ze słuchu ciąg 3-4 liczb i krótkie zdanie
• dopowiada rymowane wyrazy w trakcie uczenia się znanego wiersza
• różnicuje wyrazy z głoskami opozycyjnymi, np. półka-bułka, teczka-beczka

 

UMIEJĘTNOŚCI W ZAKRESIE MOWY

• rozwija umiejętność nazywania coraz większej liczby przedmiotów, zjawisk, zdarzeń
• buduje zdania rozwinięte i złożone
• poprawnie wymawia głoski s, z, c, dz , najczęściej wymawia sz i ż, nieco później cz i dż
• często nie wymawia jeszcze głoski r
• zaczyna używać określeń dotyczących prostych związków przyczynowoskutkowych, np. aby, dlatego, bo
• zaczyna używać określeń dotyczących najprostszych relacji czasowych, np. jutro, po obiedzie
• zadaje bardzo dużo pytań, np. dlaczego?, po co?
• często używa wyrazów nazywających cechy (przymiotniki, przysłówki) oraz posługuje się wyrażeniami przyimkowymi do określania relacji przestrzennych, np. na, pod, do, przed
• opowiada co widzi na obrazku poprzez wyliczanie elementów
• opowiada co dzieje się na obrazku za pomocą pojedynczego czasownika lub prostego zdania

 

UMIEJETNOŚCI MATEMATYCZNE

Klasyfikowanie

• łączy dwa przedmioty na zasadzie takie same
• grupuje pary obiektów powiązanych ze sobą, np. talerz i łyżka
• czasami łączy obiekty po trzy kierując się własnym doświadczeniem i wiedzą o świecie
• z pomocą nauczyciela grupuje przedmioty wg. kryterium użytkowego, np. to jest w kuchni, to jest do kąpania
• po zademonstrowaniu rozdziela przedmioty według wielkości, koloru, materiału (klocki żółte i czerwone, duże i małe, drewniane i plastikowe)

Liczenie

• wie, że dotykając jeden liczman trzeba wypowiedzieć jedno słowo - stosuje zasadę "jeden do jednego"
• potrafi wymienić nieco więcej liczebników, ale nie rozumie w pełni ich liczebnikowego znaczenia
• stara sie wymieniać liczebniki po kolei
• gdy liczy większa ilość przedmiotów, początkowo wypowiada znane sobie liczebniki a potem wymienia ponownie te same lub inne w niepoprawnej kolejności
• nie rozumie jeszcze istoty liczenia i koncentruje sie na samej czynności liczenia
• nie rozumie zazwyczaj , że ostatni wypowiadany liczebnik oznacza liczbę policzonych przedmiotów, zapytane ile jest? zaczyna liczyć od nowa Dodawanie i odejmowanie
• wie, że trzeba liczyć obiekty po zmianach typu dodać i odjąć
• orientuje się, że w wyniku dodawania i odejmowania zmienia się liczebność zbiorów
• na pytanie, ile jest? pokazuje czynność liczenia, rozumuje tak: mało-bo krótko liczyłem, dużo - bo długo liczyłem
• licząc, wymienia kilka liczebników na okrągło
• niektóre dzieci w tym wieku potrafią wymienić we właściwej kolejności kilka liczebników i przeliczając obiekty, wymieniają właściwy liczebnik

 

UMIEJĘTNOŚCI W SFERZE EMOCJONALNO-SPOŁECZNEJ

• W zakresie samoobsługi: samodzielnie korzysta z toalety; myje i wyciera ręce; potrafi samodzielnie umyć twarz; posługuje się łyżką i widelcem; potrafi rozebrać się, zakłada luźniejsze części garderoby, np. spodnie
• wzrasta zdolność do samokontroli, np. zwykle potrafi sobie wytłumaczyć bez płaczu i wpadania w złość decyzje, które podejmuje wobec niego dorosły
• zaczyna pojawiać się zdolność do reakcji odroczonych i umiejętności kontrolowania swoich ekspresji (zaczyna kontrolować wybuchy złości i żalu, potrafi poczekać na swoją kolej)
• pojawia się zdolność rozumienia i respektowania zasad społecznych obowiązujących w grupie
• prosi o pozwolenie, np. gdy chce skorzystać z zabawki innego dziecka
• kształtuje się umiejętność współdziałania w grupie, np. wspólnie buduje z klocków
• potrafi przygotować przybory do rysowania i rozłożyć na stołach dla całej grupy, pełni rolę dyżurnego
• zaczyna uczestniczyć w zabawach tematycznych i grach z regułami, np. potrafi bawić się w sklep, w chowanego
• głębiej przezywa takie emocje jak wstyd, zakłopotanie, duma, zazdrość
• dysponuje coraz większym zasobem słów do nazywania emocji swoich i innych
• występuje przed innymi, chce się popisać